Renkli ve Siyah-Beyaz Fotoğraf Kâğıtları ve Özellikleri

Fotoğraf kâğıtları için en önemli özellik grendir. Gren ise; pozlandırılmış duyarkattaki filmlerin veya fotoğraf kartlarının mikroskobik görüntüsünü depolayan en küçük tanecikleridir. Bu tanecikler düşük ASA değerindeki filmlerde küçük, yüksek ASA filmlerde veya sıcak banyo edilmiş filmlerde büyük olur.

Kâğıtlar yapısına göre kendi içinde sınıflandırılır. Bu sınıflandırma;

Duyarkatına göre:

Gümüş-klorürlü kâğıtlar: Günümüzde pek kullanılmayan esnek görüntü veren kâğıtlardır.

Gümüş-bromürlü kâğıtlar: Çok duyarlı kâğıtlardır. Küçük ve orta boy negatif agrandizmanında (büyütülmesinde) kullanılır.

Gümüş-klorobromürlü kâğıtlar: Bromürlü kâğıtlardan 10 kez daha büyük olup esnektir. Portre ve manzara fotoğrafçılığında kullanılır.

Ton değerlerine göre:

Yumuşak kâğıtlar: Siyah-beyazı zayıf ve gri değerde görüntü veren kâğıtlardır.

Normal kâğıtlar: Siyah-beyaz, gri ton veren kâğıtlardır.

Sert kâğıtlar: Siyah-beyaz kontrastı güçlü olan kâğıtlardır.

NOT: Filmde gri tonlar zayıfsa yani filmdeki tonlar açıksa sert kâğıtlar; siyah değer yoğunluğu fazlaysa yumuşak kâğıtlar; siyah-beyaz, gri değeri doğalsa normal kâğıtlar kullanılır.

Görünüşlerine göre:

Mat kâğıtlar: Grenli (tanecikli) ya da düz yüzeyde mat görünüşlü kâğıtlardır. Rötuş (düzeltme) yapılabildiğinden genellikle portre fotoğrafçılığında kullanılır.

Yarı parlak kâğıtlar: Az yansıtıcı rötuş yapılabilir kağıtlardır. Portrede kullanıldığı gibi dekorasyon fotoğrafçılığında da kullanılır.

Parlak kâğıtlar: Cam gibi pırıltılı yüzeyi olan çok ince ayrıntı veren kâğıtlardır.

Fotoğraf kağıtlarında da kontrast derecelenmesine etki eden hususlar, filmlerde olduğu gibi geliştiricinin cinsi, gelişme süresi ve kağıt yüzeyinin fiziksel yapısıyla ilgilidir. Fotoğraf kâğıtları artan ışığa karşı pozlandırıldıklarında artan bir yorgunluk meydana getirirler ve fotoğraf kâğıtlarının baskı derecesi siyahtan beyaza kadar tam bir ton ölçüsü meydana getirmek için değişik değerde poz süresi gerektirir. Poz ölçüsü ifadesi en açık renk için gereken poz ile tam siyah tonu veren poz arasındaki oran farklıdır. l ‘den 20’ye ölçekli bir kağıt, negatifin bütün ton renklerini verir ki en ince kısım ışığı en koyu kısımdan 20 kere daha fazla geçirir.

Baskı kâğıtları genellikle kullanılacakları işin tipine göre derecelendirilmişlerdir. Bu farklı derecelendirilmeler yumuşaktan (soft) çok sert kontrasta göre her türlü negatif filimden mümkün olan en güzel baskıyı elde etmesini sağlar. Fotoğraf kağıtlarının kontrast derecelenmesi konusunda uluslararası bir standart yoktur. Bazı yapımcılar kontrast derecelerini belirtmek için yumuşak, sert, çok sert gibi yukarıda verdiğimiz sınıflandırmalar yapmışlardır. Ancak bu konuda da tam bir standart sağlanamamıştır. Üretici firmalar arasında farklılıklar görülmektedir.

Değişken Kontrastlı Kâğıtlar

Bu kâğıtlar agrandizör ışığının önüne bir filtre konarak değiştirilmesi suretiyle çok değişik kontrast derecelenmesi vermekte ve böylece aşağı yukarı her karakterdeki negatif ile kullanılmaları mümkün olabilmektedir.

Değişik kontrast derecelenmelerinin aynı kağıt üzerinde toplanması kağıt duyarkatına yeşil ışınlara duyarlı ikinci bir duyarkat katının ilavesiyle sağlanmıştır. Bu suretle bir kat duyarkatın renk duyarlığı olmamasına karşılık diğer kat, spektrumun yeşil renkli ışınlarına karşı duyarlıdır. Bir çok normal negatiflerden, normal kontrast derecesi olan kâğıda baskı yapılarak doyurucu sonuçlar elde edilebilir. Fakat bazı durumlarda, örneğin çok sert kontrastlı ya da yumuşak (soft) negatifler baskı sırasında yumuşak kağıt yerine sert kağıt kullanmayı gerektirebilir. Fakat bu kâğıtlara, çok ender olarak gereksinme duyulur. Bunun en iyi çaresi değişken kontrastlı kağıtlar kullanmaktır.

Değişken kontrastlı kağıtlara herhangi bir filtre kullanılmadan baskı yapıldığında bu kağıtların kontrast derecesi normal olarak yüksektir. Filtre kullanılmak suretiyle baskı yapıldığında kontrast istenildiği şekilde ayarlanabilir. Kodak firmasının Polycontrast, Polycontrast Rapid ve Po-lilure ve Ilford firmasının Multıgrade markalı kağıtları değişken kontrastlı kağıtlardır. Yine bu tip kâğıtlarla kullanılmak üzere hazırlanmış değişik marka çeşitli filtreler vardır.

Örneğin Kodak’ın bu tip kâğıtlarla kullanılmak üzere PC1, PC1½, PC2½, FC3, PC3½, BC4 olmak üzere 7 filtrelik bir serisi vardır. Böylece 7 ayrı kutu değişik kontrast derecesinde kağıt kullanmak yerine bir kutu değişken kontrastlı kağıt ile 7 ayrı kontrastı elde etmek mümkündür. Örneğin Kodak’ın Polycontrast kağıdına yine Kodak Polycontrast Filtre PC l ile baskı yapıldığında kâğıdın kontrast derecesi l, PC3 ile baskı yapıldığında ise 3 numaradır.

Burada kâğıtlar ayrıca 6 sınıfa ayrılır:

Taban malzemesi: Fotoğraf kâğıtları taban malzemesi bakımından iki sınıfa ayrılırlar. Bunlardan birincisi kağıt tabanlı olanıdır, ikincisi ise plastik tabanlı kağıtlardır. Günümüzde daha çok ikincisi yani plastik tabanlı kâğıtlar tercih ediliyor.

Taban rengi: Normalde kullanılan fotoğraf kâğıtları beyaz, krem veya bunların karışımı olan fildişi rengindedir. Değişik etkiler yaratmak amacıyla kâğıt üreticileri kırmızı, sarı, yeşil, mavi, turuncu gibi renklerde kâğıt tabanları da üretmişlerdir.

Taban kalınlığı: Fotoğraf kâğıtları, tek kat tabanlılar, çift kat tabanlılar, ince tabanlılar ve özel amaçlar için değişik taban kalınlıklarında üretilirler. Tek kat tabana sahip kâğıtların metrekaresi 135g’dır.

Kimyasal yapısı: En çok kullanılan fotoğraf kâğıdı duyarkatları gümüş klorür, gümüş bromür veya bunların karışımından yapılırlar. Böylece fotoğraf kâğıtları bromürlü, klorürlü, kloro-bromürlü olmak üzere üç büyük grupta toplanır

Renk duyarlılığı: Nonkromatik kâğıtlar maviye duyarlıdırlar, ortokromatik olanlar kırmızı ışığa duyarsızdırlar, pankromatik olanlar her türlü ışığa duyarlıdırlar.

Yüzey dokusu: Yüzeyleri bakımından kâğıtlar parlak, yarı mat, mat, grenlenmiş, kumaş desenli, ipek dokulu, saten gibi birkaç gruba ayrılırlar.