Fotoğraf Çekiminde Işıklandırma

Çekim için uygun ışık ve temiz bir fonun varlığından emin olmanız gerekir. Doğal ışık yeterli değilse, yapay ışık kaynaklarından yararlanmanız ya da yüksek ASA’lı film kullanmanız gerekir. Bulutlu, kapalı günlerin insan fotoğrafı için en iyi ışığı sağladığını öğrenmek size şaşırtıcı gelebilir.

Parlak güneş gözlerin kısılmasına yol açar ve yüzde keskin gölgeler oluşturur. Kapalı günlerde ışık yumuşaktır ve yüzleri daha çekici gösterir. Kapalı mekanlarda, flaşı kapatıp pencereden gelen ışığı kullanarak fotoğrafını çektiğiniz objeye yumuşak, neredeyse ışıldayan bir görünüm kazandırabilirsiniz.

Ama portre türü anı fotoğrafında keskinlik önemli olduğu için iri gren (yani yüksek ASA) pek tercih edilmeyecek bir etki yapacaktır. Bu yüzden, ne yapıp edip ışık bulun. Işığın miktarı ve niteliği çok farklı olabilir.

Işıklandırma

Mum ışığında güzel bir portre tipi anı fotoğrafı çekebilirsiniz, ama sert öğle güneşi altında çekim yapmamalısınız. Çünkü tepe ışığı olumsuz gölgeler oluşturarak ifadeyi çok değiştirecektir. Benzer şekilde cephe ışığı da derinlik duygusunun kaybolmasına yol açtığı için uygun bir aydınlatma şekli değildir.

Makine üzerindeki flaşın da olur olmaz kullanılmaması gerekir.

Tek ve ideal bir aydınlatma şekli bulunmamasına karşın, yarı cephe ışığı ile yanal ışık kullanımının diğerlerinden daha iyi sonuç vereceği söylenebilir. Direkt cephe ışığı yerine, bir yüzeyden yansıtılarak ya da dağıtılarak verilen ışıkla iyi bir aydınlatma sağlanabilir. Sert bir ışık yerine, yumuşak (yaygın, difüz) bir ışık daha iyi detay verecektir ve modeli rahatsız etmeyecektir.

Bunu pencere önünde tül perdeyle, flaş önünde ise difüzörler (ya da kağıt mendil) aracılığıyla yapabilirsiniz. Açık havada iseniz, sabahın ilk saatleri ile akşamın son saatlerini kullanmanız önerilir. Çünkü bu saatlerde gün ışığı daha yumuşaktır, yataydır ve daha sıcak renklidir.

Mutlaka flaş kullanmak zorundaysanız, flaşı dolgu ışığı olarak kullanmanızda yarar var. Yani ortam ışığına göre pozlandırma yapıp, flaşı 1/2 ya da 1/4 gibi bir güçte, yalnızca gölgeleri yumuşatmak amacıyla kullanın. Flaşı asıl ışık kaynağı olarak kullanmak istiyorsanız, lütfen makine üzerinde kullanmayın. Çünkü makine üzerindeki flaş çok sert bir cephe aydınlatması yapacaktır.

Bir senkron kablosu yardımıyla, flaşı gövdeden bağımsız ve yarı cephe ışığı oluşturacak biçimde kullanmanız daha sağlıklıdır. Birden çok flaş kullanmanız durumunda ise ana flaşı yarı cephe ışığı olarak, yardımcı flaşları ise dolgu ışığı, saç ışığı ve fon ışığı olarak kullanmanız doğru olur.

Bu ışıkların yerleri ve açıları değiştirilerek farklı etkiler elde edilebilir. Bu konuda biraz deneme yapmakta yarar var. Genel olarak dolgu ışığı cepheden ya da ana ışığa simetrik olarak, saç ışığı ters açıdan ve fon ışığı da fona paralel olarak kullanılır.

Işığın yönü

Işığın yönü söz konusu olduğunda, 360 derecelik olasılıklarla karşılaşırız. Işık, sizin istediğiniz gibi değilse pozisyonunuzu, objenin pozisyonunu veya mümkünse, ışığın yönünü değiştirmek çözüm olabilir.

Tepe ışığı

Genellikle, tepe ışığının en iyi ışık olduğu düşünülür. Gün ortasında, güneş, tam yukarıdadır ve yüze istenmeyen gölgeler düşürür. Yüze düşen sert gölgeleri yumuşatmak için, makinenin flaşını kullanın.

Olumlu yönleri:

Manzaranın büyük bir kısmı, iyi aydınlanır.

Parlak güneşli günler, manzaradaki renkleri belirginleştirir.

Olumsuz yönleri:

Güneş ışığı, fotoğrafını çektiğiniz kişilerin gözlerini kısmasına neden olabilir.

Dolgu flaşı kullanmazsanız çok yüksek güneş ışığı (öğle güneşi), gözler ve çene altında derin koyu gölgelere neden olur.

Cephe ışığı

Cephe ışığı, objenin fotoğrafçıya bakan kısmını aydınlatır. Fotoğraf makinenizdeki flaş, en yaygın cephe ışığı türüdür. Bir insanın doğrudan yüzüne yansıyan güçlü ışık, yüz hatlarını düzleştirip gözlerin kısılmasına neden olur.

Olumlu yönleri:

Tüm manzarayı ışıklandırarak, fotoğraf makinesine pek çok bilgi sağlar.

Fotoğraf makinesinin ışık ölçerini zorlayacak daha az gölge olacağından, fotoğrafta en kolay ışık türüdür.

Olumsuz yönleri:

Biraz sıkıcı olabilir. Fotoğraflar hacim ve derinlik kaybına uğrar.

Dokular ve ayrıntılar, en aza inmiştir. Görünümler, az gölge olduğu için, iki boyutlu görünür.

Flaşlı fotoğraflarda, arka plan, flaş menzili dışındaysa, fotoğrafı çekilen konu, çok parlak; arka planlarsa karanlık çıkabilir.

 Yanal ışık

Doku, boyut, şekil veya desenleri vurgulamak isterseniz yanal ışıklandırma, mükemmel bir çözümdür. Yanal ışıklandırma, objenin biçimsel özelliklerini belirginleştirerek çevre çizgilerini ve dokuları ortaya çıkarır. Boyut ve derinliği arttırmak için yanal ışık kullanın. Özellikle portre fotoğrafı çekerken 45 derecelik açıyla gelen yanal ışık fotoğrafı en güzel gösteren  ışıklandırma biçimlerinden biridir. Günün ilk ve son ışıklarında fotoğrafını çektiğiniz insanın konumunu, güneş yalnızca bir taraftan gelecek şekilde ayarlayın. Yüzün bir kısmını iyi aydınlatıp diğer kısmı gölgede bırakarak çekici bir etki yaratırsınız. Gölgelerin etkisini yumuşatmak için, dolgu flaşını kullanın.

Olumlu yönleri:

Objeyi, arka plandan ayırabilir.

Günbatımındaki bir manzara gibi, derinliği ortaya çıkarır.

 Yıpranmış bir ağaç, çit ya da sürülmüş bir tarlada olduğu gibi, dokuyu ortaya çıkarır.

Olumsuz yönleri:

Bazı nesneler için çok parlak ve çok karanlık alanlar oluşturduğundan, fazla keskin olabilir. (Dolgu flaşını iyi bilmelisiniz.)

Ters ışık

Objenizin arkasından gelen ters ışığın kullanımı, çok beceri ister; ancak, ortaya çıkacak etkileyici sonuçlar çabalarınıza değebilir. Modeli güneşin aksi yönüne bakacak şekilde yerleştirirseniz oluşur. Bu, fotoğraflanacak kişinin yüzünü gölgede bırakır; göz kısma riskini ortadan kaldırır ve çoğunlukla saçlarda çekici bir parlaklık yaratır. Fotoğrafını çektiğiniz kişinin yüzünü aydınlatmak için dolgu flaşını kullanın.

Olumlu yönleri:

Siluette olduğu gibi, karmaşık bir manzarayı objeyi vurgulayarak sadeleştirir.

Portrelerde, konuyu daha güzel gösteren bir ışık halesi oluşturur.

Manzaralara kuvvetli gölgeler ekler.

Olumsuz yönleri:

Koyu renk bir objede, ayrıntılar eksik kalır.

Objektifte iç yansımaya neden olur. Bu da düşük kontrasta ve fotoğraf üzerinde garip ışık lekelerine (Newton halkalarına) yol açar.

Ters ışık ile başa çıkmak için pozlama değerini kullanmak, aşırı parlak arka plana yol açar.

Not: ;Ters ışık durumlarında, fotoğraf makinenizi, objektife gölge yapacak, ama bu arada görüntüye girmeyecek şekilde bir gölgelik (parasoley), eliniz ya da bir kitap ile gölgeleyerek, iç yansımaya engel olabilirsiniz.