Deneysel Fotoğrafın Kullanım Alanları Nerelerdir?

Tanıtım Sektöründe

Tanıtım fotoğrafı, neyi tanıtacaksa onu göstermelidir. Kurgusaldır, rastlantısal olamaz, olmamalıdır da. Kompozisyonda kullanılan her öge, tanıtımı yapılacak konu için seçilir, bir araya getirilir ve kullanılır.

Gösterilmek istenen üründen başka hiçbir şey dikkat çekmemelidir. Nesnel gerçekliğin doğrudan kullanımı özellikle tanıtım sektöründe fotoğraf ile yerini bulmuştur. İllüstrasyonun yetersiz kaldığı alanlarda, fotoğraf inandırıcılığı ile tanıtım sektöründeki sarsılmaz yerini almıştır.

Ancak anlatılmak istenen her zaman gerçekçilik ve inandırıcılık olmayınca fotoğrafçılar da yeni arayışlara yönelmişlerdir. Deneysel fotoğraf, her zaman düz anlatımların kullanılmak istenmediği, yaratıcı kompozisyonların vazgeçilmez yöntemi ve tekniği olmuştur. Burada amaç sadece fotoğrafı kullanmak değil, fotoğraf aracılığı ile yaratmaktır; anlamı güçlendirmek, anlamı çoğaltmaktır.

Fotoğraf tasarımları

Deneysel fotoğraf, öncelikle kitlelere tanıtılacak olan ürünü tanıtmak, akılda kalmasını sağlamak ve ürünün etkisini arttırmak için kullanılır. Deneysel fotoğraf, tanıtım sektöründe dijital teknolojinin avantajlarıyla daha sık, daha kolay ve daha yaratıcı bir biçimde kullanılır olmuştur. Yapılan tanıtıma göre kullanılan tekniklerin değiştiği görülür.

Aşağıda yer alan ilk iki çalışma (fotoğraf 1.6) fotoğraf sanatçısı Storm THORGERSON’un müzik CD’lerinin tanıtımı için çekilen fotoğraflarla yaptığı tasarımlardır.

Deneysel Fotoğraf/Afiş örneği

Yukarıda yer alan iki çalışma ise adını Hollywood filmleri için yaptığı afişlerle tüm dünyada tanınan Türk grafik sanatçısı Emrah YÜCEL’e aittir. Özellikle Altın Portakal Film Festivali’nin tanıtım afişi, aynı zamanda deneysel fotoğrafın iyi bir örneğidir.

Fotoğraf Sanatında

Ülkemizde fotoğraf sanatı, birçok alanda olduğu gibi 1980’li yıllarda ciddi bir kırılma yaşamıştır. Öncesinde nesnel gerçekliğin yansıması olarak kullanılan fotoğraf, 1980 sonrasında daha önce var olan ifade ve sunum geleneğine karşı çıkmıştır. Özellikle batı kültürünün sanat anlayışlarına bağlı kalan fotoğraf sanatçıları bu dönemde kendi sanat anlayışlarını ortaya koymuşlardır. Birbirinin tam karşıtı olan bu iki sanat anlayışı arasındaki karşıtlık günümüzde hâlâ geçerliliğini sürdürmektedir.

Kendilerini anlam kurmak konusunda yeterli bulan sanatçılar, amaçlarının nesnel gerçekliğe ait görüntüleri birbirleriyle nasıl ilişkilendirdiklerini göstermek olduğunu savunurlar. Deneysel fotoğraf, çekim aşamasında da baskı aşamasında o fotoğraf üzerinde anlatılmak istenen amaca uygun olarak yapılan her tür teknik müdahaledir. Bu müdahale fotoğrafa verilmek istenen amaca göre değişir.

Deneysel fotoğraf örnekleri

Yukarıda verilen örnekler deneysel fotoğraf alanında dünyada ve ülkemizde tanınan sanatçılara aittir. Bu örneklerden de anlaşılacağı gibi deneysel fotoğraf, makinenin çektiği değil, bizzat sanatçının müdahalesi ile yapılan fotoğraflardır. Ancak deneysel fotoğrafta amaç sadece teknolojik bilginin yoğun kullanılması değil, bu bilgileri doğru kullanarak fotoğrafın anlamına katkıda bulunmaktır.

Deneysel fotoğraf örneği Diğer Sektörlerde

Diğer Sektörlerde

Neyin fotoğrafını çekiyorum, fotoğrafını çektiğim konuyu en güzel ve en doğru nasıl gösterebilirim vb. sorular fotoğraf makinesine sahip olan herkesin karşısına çıkar.

Buradan anlaşılması gereken, çekim aşamasında her fotoğrafta ‘kurgu’ vardır.

Ancak her kurgusal fotoğraf deneysel fotoğraf değildir. Buna karşın tüm deneysel fotoğraflarda kurgu vardır. Deneysel fotoğrafın, çekim aşamasında da baskı aşamasında da ‘kurgu’ yapılabilir.

Aşağıda örnek gösterilen amatör fotoğraf, çekim öncesinde kurgulanarak çekilmiştir. Baskı aşamasında ise yaratılmak istenen etkiye göre karar verilerek birbirinden farklı zamanlarda çekilen portreler, hareket etkisi verilen zemin üzerinde denemelerle yerlerini bulmuşlardır.